Birileri gerçekten derelerimize HES bahanesiyle dokundu derilerimize dokunurcasına. Ve bizler bu sürece “doğayı ve doğanı olumsuz etkileyeceği savıyla” karşı çıktık. Fakat son birkaç yıldır doğa kendisi de yarattığı olaylarıyla derelerimize öyle dokundu ki, öfkeyle taşarak hem kendine hem doğana (tüm canlara) zarar verir oldu. Bunun nedeni dolara doymadıkları için küresel iklim değişimine neden olan birileri.. Tüm bunları ‘haklı olarak’ genelde aynı pencereden bakarak eleştirdik, eylemlerde bulunduk.
Vesselam kısa kelam; son 3 yıldır, ülkemin, özellikle Doğu Karadeniz’deki su taşkınlarına farklı bir pencereden bakacağım, memleketim Arhavi özelinde:
Geçenlerde doğaya ve doğana duyarlı yeğenlerimden birtanesi bana bir resim gönderdi. Resim; köyümün doğal dere yatağının yok edildiğini gösteriyordu. Doğrusu; Sidere Deresi adet bilimkurgu vadisine dönüştürülmüştu. Bana yüzmeyi, balık tutmayı öğreten, yazın sıcağında serinleten Sidere deresinin efsane noktası Kva 3inci(taş köprü) bölgesi yoktu artık. Sözde Sidere Deresi yaptığı taşkınlık nedeniyle sakinleşiriliyormuş(ıslah)…
Resmi görünce kuşkucu (Enteller septik diyor) karakterim nedeniyle sükünetimi bozarak ben de taşmaya başladım. Hemen senaryomu yazdım; “Kesin Sidere deresinin taşkınlığı bahane edilerek, iptal edilen “Derecik HES’in ön çalışmaları yapılıyor..”.. Sonra sakinleştim, çünkü Pek yapamadığım “Sakin ol” komutu vermiştim kendime. Ve sorarak sorgulama süreci başlattım.. Aldığım yanıtlar beni düşünmeye itti. Birincis bu bir dere ıslahı olduğu konusunda ikna edildim..
Ve şuna kanaat getirdim: “Küresel ısınmanın getirdiği küresel iklim değişikliği Sidere’nin taşkınlığın artırarak, süreç içinde koşuşturduğum Sidere meydanina dek yatağını genişletip felaket katsayısın artırabilir. Bu nedenle derenin ıslahı kaçınılmaz gözüküyor..”
Fakat nasıl bir proje?
İşte bu noktada mühendislik disiplini devreye girmeli idi.. Benim ülkemde bir kesim asla teknik şartnameye uymaksızın inşa sürecini başlatır. Demem o ki, proje inşat başlamada önce değil, inşaat bittikten sonra hazırlar, gider sırtını dayadığı egemenin ilgili bakanlığına onaylatır ekonomik rantı adına..
Öncesi; ÇED raporu ve Fizibilite çalışmaları hak getire..
Porje müellifi ne gezer, çünkü iş proje muhalifi tarafından yapılmaktadır..
Sözde kitaba değil, kitabına uydurmak adına ilgili kurumlar Özel Teknik Şartname hazırlarlar.. Benim bildiğim İlgili bakanlığın değişmeyen ve her koşul ve durumda uygulanabilir ‘tek bir’ Teknik Şartnamesi olur, İhale yasası olur.. Üzülerek belirteyim ille de; 2002’den bu yan onlarca kere değiştirilen ihale yasası, yandaşların kasası haline getirildi adeta..
HES ile ilgili TİP Proje ile dolanlar ayri bir kesim. “Şu dereleri toplarsak, büyük debili bir dere oluştururuz ve devas bir HES yapılabilir..” diyerek ilgili bakanlıkların kapısında bekleşen partilileri bilirsiniz.. Hatta Derecik HES projesi de böylesi bir kimlik tarafından kurgulandığı söylenmişti bir ara bana..
Dahası; Sidere köyümün yukarısındaki köylere yakın bölgelerde; Otalaxe-Üçler köy, Üçirmak, Pilarget mevkilerinde; “SAKA-1, SAKA-2” HES projelerinin de benzer kurgu olduğunu duymuştum.. Mühendisler değil de yapsat zihniyetli kapkaççılar bilir; Ankara Ostim’de seçenek HES Projeleri satıldığını..
Eğer bireysel çıkar bütününde ‘salt beton istinat duvarlı’ dere ıslahı pıtrak gibi çoğalıyor ve bunda da muhtarlar kullanılıyorsa önce bu çıkarcıların ıslah edilmesi gerekir..
Evet, kuşkularım yok değil; eğer samimiyetle dereler ıslah ediliyorsa, Anroşmansız istinat duvarlı ıslah projeleri bana göre yanlış ve yetersiz.
Birincisi; her iki yakayı salt istinat duvarlarıyla geçerseniz dere yatağını bozar suyun debisini artırısınız..
İkincisi; bu beton istinatlar görece bir çözümdür, kalıcı değil.. İnsanın yarattığı yapay güç, asla doğa gücünü yenemez salt şiddetini azaltır. Bu istnat duvarlarıyla siz bir bölgeyi taşkından kurtarır, taşkını diğer bölgeye aktatrısınız, debisi daha artırılmış sularla.. Bu bölgeyi kurtarmak için de yeni istinat duvarları yapa, sonrasında bir bakmışsın Mansaba dek (denize dek) dereyi kanala hapsetmiş, debiyi ve yükleniciyi zengin etmişssiniz. Bunu ben Ankara’da trafik yoğunluğunu azaltmak için ‘öncek belediye başkanının yaptığı gibi araç trafiğ için yaptığı altgeçitlere benzetirim, çünü o alt geçitler araç trafiğini bir yerden alıp diğer yere yığmıştır..
Dere ıslahı için önerim, derenin her iki yakasına konuşlandırılan beton istinar duvarların önüne; büyük kütleli taş bloklarla (Asla dere yatağındaki taş kullanılmamalı) örülü, suyun debisini, taşkın enerjisini mas eden (düşüren) Anroşmanlar yapmak.. Bunun maliyeti yüksektir fakat taşkın felaketini minimize eder. Bunu da sahil yolları için İMO olarak önerdiğimiz Kuşaklama (Viyadüklerle oluşan güney yolu) yönteme benzetirim. Eğer sahıl yolları güneyden geçse idi, ne derelerin taşkınlığı ne de denizlerin saldırısı yaşanırdı..
Demem o ki, ben sadece Sidere’in Sideresi değil tüm derelerimizin Anroşmanla sakinleştirilmesinden yanayım..
News
